حسین جنتی نوشته بود اگر پزشکیان تعهد بدهد که مشکل فیلترینگ را حل کند به او رای میدهد؛ دو محمدجواد هم زیر توییت او تعهد دادند که در مقابل کژفهمیها خواهد ایستاد. همان زمان پزشکیان هم نوشت: «تضمین میکنم تمام دولت در برابر گشتهای اجباری، فیلترکردن و فیلترشکن بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات، تمام قد بایستد.» همین ضمانتها کافی بود تا اعتماد ۱۶ میلیون ایرانی به وعده انتخاباتی پزشکیان برای رفع فیلترینگ جلب شود و با رویای رهایی از هزینه تحمیلی خرید فیلترشکن و کندی اینترنت، پای صندوق رای بیایند تا مسعود پزشکیان برای چهار سال سکاندار اداره کشور شود. اما اکنون که حدود ۱۰۰ روز از آن وعدهها گذشته و جامعه هر لحظه منتظر وفای به عهد دولت چهاردهم است، در کمال ناباوری رییسجمهور در اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی به جای دستور رفع فیلترینگ، برخورد با فیلترشکنها را مطرح کرد. دستوری که واکنشهای زیادی در فضای مجازی به همراه داشت. قدرت واکنشها به حدی بود که سید ستار هاشمی، وزیر ارتباطات جوان دولت چهاردهم مجبور به پاسخگویی شد.
هاشمی در توضیح منظور رییسجمهور به خبرنگاران گفت که رییسجمهور در نخستین جلسه شورای عالی فضای مجازی با اشاره به موضوع فروش فیلترشکن توسط عدهای سودجو، با بیان اینکه برخی با فیلترشکن فروشی پولهای میلیاردی کسب میکنند که برای کشورمان خوب نیست، دستور داد تا این مساله حتما به شکل دقیق و جدی مورد رسیدگی قرار بگیرد و تصمیم مقتضی در این مورد و بهطور کلی زمینههای رواج چنین کسب و کاری اتخاذ شود. علاوه بر سخنان نخستین وزیر ارتباطات، روز گذشته هاشمی باز هم از سوی خبرنگار خانه ملت درباره دستور رییسجمهور مبنی بر رفع فیلترینگ یا صرفا برخورد با فیلترشکنها! مورد پرسش واقع شد که اینگونه به سوال او پاسخی کلی داد: «طبق فرمایش مقام معظم رهبری که فضای مجازی باید قانونمند باشد، ابعاد مختلفی در این حوزه در نظر گرفته میشود. امروز فیلترشکنهایی که از مبادی غیرمجاز در کشور استفاده میشوند، باعث ایجاد آلودگی در زیرساختهای شبکه کشور شده که به عنوان یک دغدغه جدی مطرح است و اصولا بخشی از مشکلات ما در کیفیت شبکه نیز به واسطه فیلترشکنهایی است که مورد استفاده قرار میگیرد.»
او در ادامه با اشاره به دغدغه رییسجمهور درباره به حداقل رساندن آلودگیهای شبکه کشور، یادآور شد: «حملات سایبری و بخش قابل توجهی از اتفاقاتی که شاهد بودیم به خاطر همین موضوع است. از این رو برخورد با فیلترشکنان منافاتی با ایجاد فضای مجازی قانونمند ندارد.»
موانع رفع فیلترینگ و تحقق وعده انتخاباتی
در حالی وزیر ارتباطات دولت چهاردهم از شفافگویی در این باره طفره میرود که مسعود پزشکیان در زمان حضور در مجلس به عنوان نماینده از مساله فیلترینگ صراحتا انتقاد میکرد و زمانی که طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی در مجلس یازدهم بررسی میشد، در گفتگوهای مختلف از این طرح و کمیسیون ویژه و البته بررسی آن ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی انتقاد میکرد.اما به نظر میرسد امروز که به عنوان رییسجمهور ایفای نقش میکند، دراین کسوت با محدودیتهایی مواجه است که وزیر ارتباطات او نمیتواند صراحتا درباره تحقق وعده انتخاباتی رییسجمهور مبنی بر رفع فیلترینگ پاسخی شفاف دهد. غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی اصلاحطلب بعد از پیروزی انتخاباتی پزشکیان، «اولین و راحتترین مساله» را «رفع فیلترینگ» میدانست و خواستار ایستادگی دولت و وزیر ارتباطات پزشکیان برای رفع فیلترینگ شد و به وزیر ارتباطات دولت پیشنهاد داد که «یک کلمه بگوید که من این کار را نمیکنم…» این پیشنهاد در حالی بیان شد که آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت روحانی به دلیل استنکاف از ابلاغ فیلترینگ اینستاگرام، پایش به دادستانی باز شد. بنابراین مواضع اینچنینی نشان میدهد که کرباسچی هم برداشت درستی از حساسیتهای موجود درباره مساله فیلترینگ ندارد.
بنابراین اگر چه حساسیتها در این باره زیاد است و تصمیمگیرنده اصلی رییسجمهور نیست؛ اما از آنجایی که پزشکیان رییس شورای عالی فضای مجازی است و همراه با تیمش دست بالا را در این شورا دارد، میتواند بر مطالبه جدی مردم وتحقق وعده انتخاباتی خود مبنی بر رفع فیلترینگ پافشاری کند؛ هر چند که فشارهای بالا و پایین ذینفعان بر او و دولتش بیامان باشد. اما سوالی که این روزها ذهن جامعه را به خود مشغول کرده این است که آیا پای آقازادههای فیلترشکن فروش در میان است که مانع جدی رفع فیلترینگ میشود و دست و پای رییسجمهور را بسته است؟ در ادامه با برخی نمایندگان مجلس درباره وعده رییسجمهور مبنی بر رفع فیلترینگ و شرایط حاکم بر فضای مجازی گفتگو کردیم.
فیلتر نیستیم؛ اما برای ورود مردم به فضای مجازی از آنها پول میگیریم!
مهرداد لاهوتی، نماینده مردم لنگرود در مجلس دوازدهم با اشاره به وعده انتخاباتی پزشکیان درباره رفع فیلترینگ و دستور رییسجمهور در اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی در دولت چهاردهم، درباره پیگیری فروش فیلترشکنها که برخلاف وعده اولیه او بود، به «اعتماد» گفت: «مساله فیلترینگ بحث امنیتی است و رفع آن چندان به تصمیم رییسجمهور ارتباط ندارد.» او در ادامه گفت: «به شخصه به دلیل فیلتر شدن شبکههای اجتماعی کاری ندارم، اما آنچه اهمیت دارد، رفتار دوگانه و بیعدالتی است که در این باره وجود دارد و باید برداشته شود.» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ادامه داد: «عملا فضای مجازی ما قطع نیست؛ یعنی واتساپ و اینستاگرام کسی قطع نیست، اما برخلاف مسوولان که بدون محدودیت و فیلتر میتوانند از این شبکههای اجتماعی استفاده کنند، مردم برای استفاده از این پیامرسانها باید هزینه اضافه بپردازند و فیلترشکن بخرند که سودش هم به جیب عدهای خاص میرود.»
لاهوتی بیان کرد: «اگر قرار است فضای مجازی فیلتر باشد، باید برای همه فیلتر باشد و اجازه ندهیم کسی فیلترشکن وارد کند و تبعیض درباره مسوولان و استفاده از خط بدون فیلتر هم برداشته شود. یعنی هم برای مردم و هم برای مسوولان فیلتر اعمال شود. از طرفی هم اجازه فروش فیلترشکن به هیچ کسی داده نشود.»او در ادامه افزود: «اگر قرار است برخی این دسترسی را داشته باشند و فقط این محدودیت برای مردم عادی باشد بیعدالتی است که باید این تبعیض برداشته شود.»
نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی همچنین بیان کرد: «در شرایط فعلی، فضایی برای فروش فیلترشکن به نفع گروهی خاص ایجاد شده است که البته ارقام نجومی هم از فروش فیلترشکن به جیب میزنند که باید جلوی آن گرفته شود. البته رییسجمهور هم در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی روی این موضوع تاکید کرد.» لاهوتی در پایان تاکید کرد: «با توجه به استفاده مردم از فیلترشکن و پرداخت هزینه برای خرید آن، فضای مجازی ما فیلتر نیست؛ بلکه مردم عادی برای استفاده از شبکههای اجتماعی باید پول اضافه بپردازند؛ اما مسوولان این محدودیت را ندارند. پس باید این محدودیت و تبعیض برداشته شود تا همه مثل هم در شرایط یکسان باشند.»
