گستردگی روابط تجاری ایران و اروپا و حجم بالای تبادل کالا با کشورهای این قاره سبب گردیده تا مرز بازرگان با قدمت بیش از ۱۰۰ سال به یکی از فعال‌ترین مرزهای زمینی کشور تبدیل گردد. وجود این ویژگی در کنار سایر خصوصیات منطقه مانند نزدیکی به قطب صنعتی تبریز، همجواری با کشورهای حوزه قفقاز و مساحت ۳۸۵ هزار هکتار با برخورداری از ظرفیتهای اقتصادی قابل توجه و امکانات زیر بنایی مناسب و حاکمیت مجموعه ای از قوانین و مقررات ویژه حمایتی، فرصت‌های قابل توجهی را پیش روی سرمایه گذاران داخلی و خارجی فراهم کرده است.در این خصوص گفت و گوی اختصاصی با فریدون فدایی دولت، معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو داشته که به سمع و نظر خوانندگان این رسانه می رسد.
آقای دکتر منطقه آزاد ماکو برای فعالیت‌های اقتصادی و توریستی از نظر زیرساختی چه ویژگی‌هایی دارد؟
اگر بخواهیم در خصوص زیرساخت‌های فعالیت اقتصادی در این منطقه صحبت کنیم قطعا محدودیت زمانی و فضای اختصاصی برای این مصاحبه کافی نخواهد بود لذا به صورت خلاصه به برخی از این زیرساخت‌ها اشاره می‌کنم.این منطقه با برخورداری از موقعیت استثنایی در حمل و نقل و ترانزیت کالا به واسطه اتصال به بازارهای اروپا و آسیای میانه و برخورداری از فرودگاه دارای مرزهوایی با امکان انجام پروازهای بین المللی همچنین تبدیل ۶۰ کیلومتر از راه‌های منطقه به بزرگراه در کنار استقرار بزرگترین و مهمترین گمرک زمینی کشور، گمرک بازرگان در منطقه در کنار گمرک پلدشت و برخورداری از زیرساخت‌های لجستیکی مجهز (انبارها و تیرپارک های هوشمند) ودرحال توسعه برای تسهیل صادرات و واردات ظرفیتی بی بدیل برای سرمایه گذاری در حوزه لجستیک و حمل ونقل را فراهم آورده است.
همچنین قرار گرفتن بخش قابل توجهی از رودخانه مرزی ارس در منطقه و وجود ۷ سد از جمله سد ارس و سدهای مرتبط دیگر مثل کرم آباد، وجود اراضی وسیع برای فعالیت‌های مختلف بخش کشاورزی (زراعت، باغداری، دامپروری، شیلات) ظرفیتی دیگر برای کار اقتصادی در حوزه کشاورزی می باشد.همچنین می‌توان به وجود معادن سنگ‌های ساختمانی وتزئینی تراورتن، سنگ‌های بازالتی و مرمریت و کانی‌های غیرفلزی منیزیت، سیلیس و برخورداری از نیروگاه برق با سرمایه گذاری خارجی، وجود کارخانه درحال توسعه سیمان و انواع مصالح ساختمانی، وجود خطوط لوله انتقال گاز جهت تامین گاز مورد نیاز صنایع انرژی بر، وجود شهرک‌های صنعتی برای فعالیت‌های تخصصی (صنایع سبک، نیمه سنگین، انرژی بر) و جمعیت فعال و آماده به کار قابل توجه و بالای ۵۰ هزار نفری، این منطقه را مساعد فعالیت در بخش صنعت و معدن کرده است.در کنار آن وجود جاذبه‌های فراوان طبیعی، فرهنگی و تاریخی گردشگری با قابلیت توسعه گردشگری طبیعت و بوم گردی‌ها (برخورداری از قابلیت‌های گردشگری و وجود آثار تاریخی منحصر بفرد مانند کلیساهای زور زور، قره کلیسا، کاخ باغچه جوق، آثار باقی مانده شهر اورارتورها و …) و گذرگاه گردشگران زمینی به مقصد کشور ترکیه و اروپا زمینه ساز کسب و کارهای بهره گیرنده از این سفرها موقعیتی بی بدیل برای توسعه صنعت توریسم را ایجاد کرده است.
در بحث صنایع تبدیلی منطقه آزاد ماکو چه اقدامات و فعالیت‌هایی انجام داده و چه برنامه‌‌هایی پیشرو دارد؟
همان طور که ذکر شد این منطقه ضمن داشتن توانائی‌های بزرگ اقتصادی همواره با طبیعت سر سبز و استعداد بالای کشاورزی شناخته می‌شود. وجود شرایط آب و هوایی مناسب با زمستانی سرد و تابستانی معتدل به همراه طبیعتی بکر، پوشش گیاهی متنوع به عنوان مهمترین رویشگاه‌های گیاهان داروئی، تعداد ۶ رودخانه دائمی و پر آب، ۷ سد اجرا شده و مطالعه شده، چشمه سارهای گوناگون مانند چشمه ثریا، اراضی حاصلخیز کشاورزی از جمله دشت زنگنه با مساحت ۸۸۰۰ هکتار و سایر دشت‌های مستعد و ظرفیت ایجاد صنایع تبدیلی و کارخانجات مختلف خود مجموعه‌ای را بوجود آورده است که می‌توان این منطقه را جزو مناطق با پتانسیل بالای کشاورزی و صنایع تبدیلی مطرح نمود.با توجه به وجود اراضی ملی پایاب سد کرم آباد و واگذاری اراضی با مساحت وسیع به شرکت های کشت و صنعت پیش بینی میگردد در آینده شاهد راه اندازی و استقرار چندین شرکت کشت و صنعت بزرگ به همراه صنایع وابسته از جمله فرآوری، تبدیلی و بسته بندی و … در سطح منطقه باشیم که سهم بسزایی در افزایش تولیدات منطقه و اشتغالزایی به ویژه در مناطق روستایی تحت پوشش میگردد.
همچنین با واگذاری سایت گلخانه ای قلیش لانمیش پلدشت به مساحت ۲۵ هکتار و اراضی بالادستی سد شهید قنبری ماکو به مساحت ۶۳۰ هکتار به سرمایه گذار، در آینده نزدیک شاهد احداث گلخانه های مدرن و هیدروپونیک و افزایش قابل توجه تولیدات کشاوزی در خارج از فصل در منطقه و در کنار این طرح احداث شهرک‌های صنایع تبدیلی و غذایی به صورت همزمان با احداث گلخانه عملیاتی خواهد شد.در بخش دامپروری علاوه بر طرح‌های کوچک و متوسط، طرح عظیم گاوداری شیری ۱۰ هزار رأسی شرکت ارس دام آرشام به بهره برداری کامل خواهد رسید که به نوبه خود در افزایش تولیدات دامی و زنجیره تولیدات دامی و اشتغال زایی در منطقه نقش به سزایی خواهد داشت.
منطقه آزاد ماکو در زمینه دانش‌بنیان‌ها چه فعالیت‌هایی داشته است؟
منطقه آزاد ماکو با توجه به مزیت‌های منحصرد به فردش امکان ایجاد، برقراری و گسترش خدمات در حوزه ICTبا عنایت به قرار داشتن منطقه در مسیر فیبر نوری اروپا به عنوان قطب چهارم دیتاسنتر کشور معرفی شده است.لذا به منظور تکمیل حلقه‌های گم‌شده تبدیل اقتصاد منطقه به یک اقتصاد نوآور و دانش‌بنیان و حمایت از کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیان و تسهیل انتقال فناوری در منطقه و نیز حل مسائل و مشکلات زنجیره‌های ارزش اولویت‌دار منطقه به‌صورت فناورانه و نوآورانه و تسهیل در راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکار صاحبان ایده مرکز نوآوری و فناوری منطقه آزاد ماکو راه اندازی شده است.در این مرکز سرمایه‌گذاران و کارآفرینان در چارچوب زنجیره‌های ارزش اولویت‌دار منطقه اقدام به تربیت و توانمندسازی نیروهای بومی جهت توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان می‌نمایند.
پتانسیل‌‌ها و ظرفیتهای منطقه آزاد ماکو برای سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی کسب و کار چیست؟
جواب این سئوال شما را در بخش اول سوالاتتان تا حدودی عرض کردم .محورهای توسعه (کسب و کار) منطقه آزاد ماکو شامل لجستیک، حمل و نقل و ترانزیت، کشاورزی، دامپروری و شیلات، صنعت و معدن و گردشگری است.سازمان منطقه آزاد ماکو حسب ماموریت و وظیفه ذاتی خود به منظور حمایت از سرمایه گذار و تکریم ارباب رجوع، همچنین تسهیل، چابک سازی و شفاف سازی فرآیندهای سرمایه گذاری و شتاب دهی به روند توسعه سرمایه گذاری و رونق اقتصادی منطقه، اقدام به ایجاد اتاق تسهیل سرمایه گذاری و حمایت از سرمایه گذار کرده است که حدودا صد بسته سرمایه گذاری بی نام آماده ارائه واگذاری به سرمایه گذاران داخلی و خارجی است.
در این اتاق مطالعه و شناسایی فرصت‌های سرمایه گذاری متناسب با ظرفیتهای منطقه و آمایش سرزمین، استراتژی و اولویت‌های سرمایه گذاری تعیین شده طبق طرح جامع منطقه و نهایتاً تدوین بسته‌های اولیه سرمایه گذاری حاوی اطلاعات اولیه شامل تعیین محل اجرای طرح و اخذ استعلا‌م‌های ضروری و …پذیرش و مذاکره با سرمایه گذاران و تشریح موارد زیر مزایای قانونی مناطق و منحصربفرد منطقه آزاد ماکو، پرزنت بسته‌های سرمایه گذاری تهیه شده و ظرفیتهای سرمایه گذاری منطقه، تبیین مراحل فرآیند سرمایه گذاری و واگذاری زمین از ابتدا تا انتها و معرفی سامانه سرمایه گذاری (تشریح مدارک مورد نیاز و نحوه ثبت درخواست در سامانه ) مذاکره تکمیلی با معاون اقتصادی یا مدیر سرمایه گذاری و یا مدیر تخصصی در صورت لزوم و همراهی متقاضی و پایش درخواست ایشان در تمامی مراحل سامانه تا رسیدن به قرارداد، تحویل زمین و صدور پروانه ساخت، همراهی متقاضی در حین اجرای طرح تا رسیدن به مرحله بهره برداری، تسهیل و تسریع فرآیندهای سرمایه گذاری و بهبود فضای کسب کار از طریق شناسایی مسائل و موانع فرآیندی (ضابطه زدایی و تنقیح و اصلاح قوانین و مقررات سرمایه گذاری) و ارائه راهکار رفع آنها احصاء مسائل و مشکلات حین اجرای طرح‌های سرمایه گذاری و پیگیری رفع آنها از طریق برگزاری کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید انجام می‌گیرد.
تعامل با سایر دستگاه های شهرستانی و استانی و مرکز (پایتخت) در چه وضعیتی قراردارد؟
خوشبختانه همکاری و تعامل با دستگاه‌های اجرایی و قضایی استان و شهرستان‌های ماکو، پلدشت و شوط در بهترین وضعیت قراردارد و با رویکرد تعاملی مدیرعامل محترم و اعضای هیئت مدیره بویژه تاکیدات دبیر محترم شورای عالی مناطق آزاد در رستای تکریم و خدمت به سرمایه گذاران و مردم شریف منطقه و سرعت بخشیدن به امورات مربوط به سرمایه گذاران در حال انجام وظیفه هستیم و جا دارد از حمایت‌های دبیر شورای عالی مناطق آزاد و معاونان و مدیران مربوطه به ویژه معاون اقتصادی و سرمایه گذاری دبیرخانه تقدیر و تشکر کنم.بنده از همین رسانه از تمامی سرمایه گذاران داخلی و خارجی عزیز که قصد سرمایه گذاری در منطقه آزاد ماکو در حوزه‌های ذکر شده و متناسب با ظرفیت های منطقه را دارند دعوت می کنم و با آغوش باز از آنان استقبال می کنیم و همواره حل و فصل مشکلات سرمایه گذاران و واحدهای تولیدی دغدغه مدیرعامل، اینجانب و همکارانم بوده و با بازدیدهای مکرر از واحدهای تولیدی و پروژه ای در حال ساخت پیگیر اتمام پروژه‌های نیمه تمام و رفع موانع تولید هستیم.از یکایک دستگاه‌های شهرستانی و استانی بویژه دستگاه قضایی استان و شهرستان ماکو که اهتمام ویژه‌ای در رفع موانع تولید دارند نیز صمیمانه سپاسگذارم و از تعامل و همکاری نیروهای امنیتی، نظامی و انتظامی و مرزبانی نیز سپاسگذاریم. به زودی در زمینی به مساحت حدودا ۳۰۰ هکتار شهرک صنعتی سرمایه گذاران خارجی با مشارکت شرکت شهرک‌های صنعتی استان در این منطقه ایجاد خواهد شد.
