بعبارت دیگر بانکداری الکترونیکی استفاده از فناوری‌های پیشرفته نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی است و نیازی به حضور فیزیکی مشتری در شعبه نیست.به مشتریان اجازه می‌دهد تا معاملات اقتصادی را در یک وبسایت امن به طرقی مثل کارهای خرده بانکی یا بانک مجازی، موسسه مالی و اعتباری یا شرکت‌های ساخت و ساز انجام دهند.
در همین راستا روز گذشته و بعد از مدتها چشم انتظاری با حضور وزیر اقتصاد و دارایی و وزیر صمت و همچنین رئیس کل بانک مرکزی ، رییس کمیسیون اصل ۹۰ و مدیرعامل بانک صادرات ایران ، در آخرین مرحله از اجرای اصلاح قانون چک ، چراغ اول صدور نخستین چک دیجیتال کشور در همراه بانک صادرات ایران روشن شد.
چک الکترونیک نوع جدیدی از چک است که سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقد شوندگی نسبت به چکهای کاغذی دارد و تمام قوانین چک کاغذی برای آن قابل اجراست و با یک امضای الکترونیکی اعتبار پیدا میکند.به همین منظور، سامانه چکاد با هدف ایجاد بستری برای ارائه چک امن دیجیتال و رفع مخاطرات احتمالی چکهای کاغذی راه‌اندازی شده است که امکان مدیریت و نظارت آنلاین مبادله چک را برای شبکه بانکی و بانک مرکزی فراهم میکند.از مزایای چک الکترونیک می‌توان به سرعت زیاد در ثبت و پردازش چکهای الکترونیکی، عدم نیاز به ارسال نسخه فیزیکی چک، حذف نگرانی افراد در خصوص ثبت چک در سامانه و امنیت بالا و عدم امکان سرقت یا تحریف چک اشاره کرد.
در آیین رونمایی از چک دیجیتال رئیس کل بانک مرکزی، با بیان اینکه بازگرداندن اعتبار به چک مهم‌ترین هدف قانون جدید چک بوده است، گفت: چک یکی از ابزارهای مهم پرداخت در کشور است که نقش بسزایی در مبادلات اقتصادی مردم دارد. هرچه اعتبار چک افزایش یابد و اعتماد مردم به این ابزار بیشتر شود، به بهبود فضای کسبوکار در کشور کمک می‌شود.علی صالح آبادی با بیان اینکه رونمایی از سامانه چکاد نقطه شروع گسترش چک دیجیتال در فضای اقتصادی کشور است، افزود: به‌‌زودی این ابزار در همه بانک‌ها فعال خواهد شد. امیدواریم شبکه بانکی ضریب فراگیری آن را با سرعت بالا ببرد و شاهد فراگیری آن در کسب‌و‌کارها باشیم. وی تاکید کرد: تشریح آثار مثبت اجرای قانون چک و اطلاع‌رسانی و آموزش آن برای عموم مردم کماکان باید تداوم داشته باشد تا عمومیت این قانون روز به روز بیشتر شود.
همچنین وزیر امور اقتصاد و دارایی با بیان اینکه کاهش هزینه مبادله برای تولیدکنندگان همواره یکی از دغدغه‌های مهم برای آنان بوده است، گفت : کاهش هزینه‌های تولید، از جمله هزینه‌های مبادله، می‌تواند گام موثری در پیشبرد اهداف اقتصاد باشد و چک دیجیتال می‌تواند این مسیر را هموار کند. احسان خاندوزی با اشاره به اهمیت کاهش نااطمینانی در فعالیت‌های اقتصادی تصریح کرد: بسته‌های سیاستی حمایت از تولید شامل چک الکترونیک، برات و سفته الکترونیک و همچنین درگاه ارائه مجوزهای ملی با کاهش هزینه مبادله برای تولیدکنندگان و با کاهش نااطمینانی در فضای کسبوکار نتایج خوبی برای اقتصاد کشور به بار می‌آورند. وی افزود: شبکه بانکی با افزایش ضریب نفوذ چک الکترونیک در میان مردم در کنار افزایش رضایت مردم و مشتریان و کاهش هزینه‌های غیربهره‌ای بانک‌ها می‌تواند نقش مهمی برای تسهیل تولید در اقتصاد کشور داشته باشد.
«از سال ۹۸ به طور میانگین روزانه ۱۰ نفر در خصوص جرایم مربوط به چک راهی زندان می‌شدند که این تعداد در حال حاضر به یُمن قابلیت انجام بیش ۹۸ درصد عملیات بانکی در بستر وب موبایل از به یک نفر در هر دو روز ،کاهش پیدا کرده است.» از این موضوع نیز نمی‌توان غافل شد که قانون جدید چک و چکهای دیجیتال تا حد زیادی جرایم بانکی را کاهش داده است. از آنجا که با ثبت اطلاعات در سامانه‌های الکترونیکی، امکان صدور چک به وعده و بی‌محل وجود ندارد، احتمال برگشت خوردن و کلاهبرداری نیز کمتر می‌شود.
امنیت چک دیجیتال
بدون شک چک الکترونیکی خیلی امن‌تر از چک کاغذی است، چراکه نمی‌توان آن را تغییر داد یا به طور کلی منکر صدورش شد. از آن گذشته بانک مرکزی زیرساختی ایجاد کرده تا صادرکنندگان یا انتقال‌دهندگان چک از طریق امضای دیجیتال، احراز هویت و اعتبارسنجی شوند و همین امر بر امنیت چکهای دیجیتال اضافه میکند.فراموش نکنید که در چکهای کاغذی سنتی احتمال خط خوردگی یا اشتباه نوشتن همیشه وجود دارد و اگر این اتفاق بیافتد، راهی ندارید جز اینکه برگه چک را پشت‌نویسی یا ابطال کنید که البته پشت‌نویسی هم در قانون جدید چک با محدودیت‌هایی روبه‌رو است. اما در خصوص صدور این نوع چک، دیگر با چنین دردسرهایی مواجه نخواهید شد.همچنین سامانه چکاد و کد نهاب امنیت چکهای الکترونیکی را بیش از پیش تضمین می‌کنند. چکاد (چک امن دیجیتال) سامانه مرکزی چک الکترونیک است و نهاب هم سامانه‌ای حاوی اطلاعات هویتی مشتریان بانکی است که با اختصاص دادن شماره شناسایی ویژه برای هر کاربر بانکی، امکان احراز هویت آسان و سریع افراد در شبکه بانکی را فراهم میکند.
مزایای چک الکترونیکی
بی‌هیچ تردید یکی از مهم‌ترین مزایای چک الکترونیکی امنیت بالای آن است. چراکه با اعتبارسنجی وضعیت اعتبار بانکی فردی که چک می‌کشد مشخص می‌شود، امکان سرقت یا تحریف آن وجود ندارد و شما می‌توانید در صورت مشاهده اولین تخلف، چک را به‌راحتی مسدود کنید. از دیگر مزایا مهم این چک‌ها می توان به :عدم محدودیت تعداد برگ چک ، عدم امکان تغییر در برگ چک الکترونیکی ، صرفه‌جویی در مصرف کاغذ ، اطلاع‌رسانی از وضعیت نقل‌وانتقالات چک ، حذف مراحل زمان‌گیر مثل جابه‌جایی، دسته‌بندی و حسابداری چک‌ها ، کارمزد و هزینه عملیاتی پایین‌تر ، مدیریت ریسک بهتر ، سرعت بالا فرآیندهای صدور و پرداخت چک ، امکان آگاهی از گردش حساب و مدیریت موجودی حساب برای جلوگیری از برگشت خوردن چک به کمک ابزارهای مدرن همچون تلفن همراه، ای‌تی‌ام‌ها و اینترنت ، امکان جایگزینی در تمامی معاملات و مطلع شدن صاحب چک بعد از پرداخت وجه ، اشاره کرد.
سخن پایانی …
در شرایط کنونی به‌دلیل ناآشنایی فعالان اقتصادی و تکمیل زیرساخت‌ها، برای جایگزین شدن با چک کاغذی هنوز فاصله زمانی وجود داشته باشد؛ اما رونمایی از چک دیجیتال می‌تواند گام نخست خداحافظی با چکهای سنتی باشد.
