علاوه بر این افراد حدود ۱۶ میلیون و ۵۵۰ هزار بیمه شده اصلی و ۲۲ میلیون و ۴۷۰ هزار نفر به عنوان افراد تبعی تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی هستند که با احتساب اعضای خانواده خود حدود نیمی از جمعیت کشور را شامل می شوند. بدیهی است فرآیند تأمین درآمد و هزینه کرد امور خدماتی برای این جمعیت ۴۴ میلیون نفره کار دشواری است و نامدیریتی های قبلی در سازمان تأمین اجتماعی باعث ایجاد یک ناترازی بزرگ اقتصادی شده که هرچه پیش تر می رویم به حجم این ناترازی افزوده می شود.
مصطفی سالاری مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی می گوید: امسال میزان هزینه سازمان تأمین اجتماعی به حدود ۱۲۵ هزار میلیارد تومان در ماه رسیده است که ۹۰ هزار میلیارد تومان از آن به پرداخت حقوق و مستمری بازنشستگان و مستمری‌بگیران اختصاص دارد و ۲۵ هزار میلیارد تومان دیگر صرف هزینه‌های درمانی ۴۸ میلیون بیمه‌شده و افراد تحت تکفل آنان می‌شود.به گفته وی طی ماه گذشته به دلیل شرایط خاص کشور، با کاهش قابل توجه درآمدهای پیش‌بینی‌شده مواجه شدیم به نحوی که بسیاری افراد تصور می کردند تامین اجتماعی نتواند حقوق بازنشستگان را پرداخت کند.
سازمان تأمین اجتماعی در حالت عادی، ماهانه حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد از محل حق بیمه وصول می‌کند، اما حتی در این شرایط نیز با کسری ماهانه ۲۵ هزار میلیارد تومانی مواجه است که با استفاده از سود سهام شرکت‌های تابعه سازمان و دریافت بخشی از مطالبات از دولت تا حدی جبران می‌شود.با این حال نباید فراموش کرد که دولت هم توانایی و امکان پرداخت کامل و یکباره مبالغ را ندارد.
اینک با پایان چهارمین ماه از سال جاری پرداخت بخشی از معوقات حقوق متناسب سازی شده بازنشستگان با تأخیر روبرو شده و زمان مشخصی برای تسویه آن قابل تصور نیست.
به استناد گزارش سازمان تأمین اجتماعی، میزان پرداختی فروردین امسال به بازنشستگان، نسبت به مهر پارسال (یعنی پیش از اجرای مرحله دوم متناسب‌سازی حقوق) بیش از ۱.۵ برابر افزایش یافته که شامل دو مرحله متناسب‌سازی و افزایش سنواتی است. به موازات این اقدام در حوزه درمان نیز سازمان تأمین اجتماعی تلاش می کند تا هزینه‌ها برای بیمه‌شدگان کاهش یابد. به عنوان نمونه هم اینک در مناطقی که بیمارستان تأمین اجتماعی وجود ندارد، فرانشیز بیمه‌شدگان در بیمارستان‌های دولتی صفر شده و همچنین درمان بیمه‌شدگان بالای ۶۵ سال در تمامی مراکز دولتی به‌صورت رایگان ارائه می‌شود. همچنین برنامه‌ریزی شده تا با اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده، هزینه‌های غیرضروری کاهش یافته و کیفیت خدمات افزایش یابد.مسلماً اجرای این خدمات بدون هزینه نیست و فشار موجود بر منابع این سازمان را افزایش خواهد داد.
بررسی ها نشان می دهد که طی ۸ ماه آینده تا پایان سال ۱۴۰۴ در صورت تحقق شرایط عادی و کاهش تنش های سیاسی و نظامی، حداکثر ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان از محل حق بیمه برای این سازمان درآمد کسب شود، در حالی که هزینه‌های این سازمان به حداقل ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. به عبارت دیگر سازمان تأمین اجتماعی فقط بابت هزینه های امسال تا اسفند ۱۴۰۴ با ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری منابع روبرو خواهد شد که اگر چاره ای برای جبران آن اندیشیده نشود، قطعاً به یک بحران جدی در اقتصادملی روبرو خواهد شد.
البته مسئولان این سازمان در قالب ۲۰ طرح تحولی تصمیم گرفته اند تا پایان امسال هزینه ها را کنترل کرده و درآمدهای سازمان را افزایش دهند و مدعی شده اند که با اجرای این برنامه تحولی حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد برای تأمین اجتماعی فراهم خواهد شد. هرچند که تحقق این وعده مستلزم ثبات و آرامش لازم در فضای سیاسی و اقتصادی کشور است.
